Албин ефектот!

ДУИ, која не е воопшто „наивна“ во својата цел за да ја задржува власта, лесно пловеше, од лево кон центарот и десно, во зависноста од политиките диктирани од коалиционите партнери. Се потрошува багажот од минатото, но дали тоа значи дека „Албин ефектот“ ќе влијае и кај нив?

Од Назим РАШИДИ

Интересна личност,од секогаш кога има настани и случки што го засегнат неговиот интерес, тој објавува на социјалните мрежи фотографи со униформа на ОВК (УЧК). Пораката што тој ќе го дава е јасна, дека без неа тоа што се случуваат и се прават денеска, или како што би го кажувал тоа директно, никој нема да се збогатил и да живее добро, освен ако не е тој и другите како него кои се бореле. Меѓутоа, денеска сме во 2019 година. Војните се случија пред околу 20 години. А сепак, постои дилема дека војната ги дал нејзините ефекти? Не. Но, дали се живее веќе само со потенцирањето минатото? Не.

И кога се уште не се направени целосните анализи на изборите во Косово, ехото на еуфоријата се уште трае, дури и овде во Северна Македонија.

Причина: Надежта. Надежта дека може да има промена кон подобро, но и надежта на една друга генерација, на тој кој доаѓа дека ќе имаат поголемо влијание врз процесите на земјата. Но, има уште еден значаен детаљ за изборите во Косово, начинот како е спроведена кампањата. И не само „модернизирана“ во видувањата на телевизиските дебати, туку далеку повеќе од политички во партиските понуди. Судирите не се дека тие беа и бутафорички, но агендата на победникот беше во центарот со социјална и економска понуда, што го диктираше и наративот на политичкиот речник.

Тука потоа се случи кршењето. Но, полесно е да критикуваш и ветуваш отколку да го браниш тоа што не си го направил и тоа што го ветуваш дека ќе го направиш кога си на власт. Да, тоа е играта. Тука ќе го најдеме и Албин во некоја не толку далечна иднина, кога ќе се соочува, не само со противниците, туку и со неговите ветувања. Сепак, суштината е дека Косово даде пример.

Првиот, за изборите и за процесот.

Вториот, за тоа какви промени сакаат луѓето, и

Третиот за очекувањата, што исто се големи насекаде каде се случуваат промени после долгата власт.

И сега, на брзина се прави обид да се отстранат паралелите и да се поттикнува еден „ефект на пеперутка“, каде бранот на промената да биде ист или уште поголем и во Северна Македонија, а особено кај Албанците.

Меѓутоа, дали тоа може да се постигнува? Сличности има многу, но и контекстот се менува. Тоа што е слично, дури и скоро исто, е заморот од долгата власт. Исто така и постојаната ароганција на власта, особено кај одредените политички експоненти или блиску до политиката.

Исто така е слично, во албанскиот контекст, и постојаното повторување на достигнувањата, како што се војната, битките, жртвувањето. Што несомнено, и тоа можеме да го кажеме со илјадници пати, тие се огромна вредност, без која не би биле таму каде што сме, но повторно недоволно за да се справиме со новите предизвици и битки, што се од сосема друга природа. Денеска луѓето од 20, 30 години, не е дека тие не ги почитуваат жртвите. Апсолутно не. Тие се нивен дел, ги штитат, тие се нивен идентитет. Но, нивните барања и потреби од политиката се сосема различни. Ароганцијата на власта, завиткана и со ароганција на реториката, не се совпаѓаат со ароганцијата на младата генерација, која живее во друга реалност, слободна, но под голем притисок за подобар живот, без сиромаштија и корупција, за живот со сосема социјални потреби и со поттик да се оди напред со светот.

Ако се прашуваат тие кои со години ја имале власта, тие велат дека се направени многу промени. Но, ако се прашуваат помладите генерации, кои живеат со овој напредок, тие велат дека треба да се направи уште многу повеќе. Оваа ситуација, која може да биде и судир на генерации, има политички, но и идеолошки оптоварувања. Кај нас, овој поглед се рефлектира во еден судир и товар поврзани со заморот и ароганцијата од долгата власт, но не и со идеологијата. Политичката битка не е само борба за власт (читај војна), кога се прави се за преземање на власта. Трката е и манифестација на идеи и визија за иднината. Тука, кај овој дел се однесува до идеологијата. Секој план и детали. Секое ветување и проекција зад тоа ја има политичката идеологија, што нашата политичка класа во Северна Македонија ја има заедничко. Особено Албанците. Ако се прави наивен тест меѓу пред-политичарите и политичарите кај Албанците, ќе гледаш дека главен мотив за вклучување во политиката ја имаат придобивката. Тие не се заинтересирани за идеологијата и водењето на политиката.

Ако ги прашувате за левицата и десницата, тие се збунети. Всушност, тие ниту знаат да одговорат, ниту се обидуваат да разберат каде се и каде припаѓаат. (Како и секогаш има исклучоци) Меѓутоа, тука е проблемот. Движењето Самоопределување во своите редови, па дури и нејзините експоненти, има филозофи, вистински кои ја студираат политика, пишуваат за тоа и се дел од глобалните дебати за левицата и десницата.

Функционерите на нашата политичка класа главната заслуга ја имаат дека се изложени пред нивниот лидер, кого слепо го подржуваат и како намера имаат како да ја згаснуваат критиката. Меѓутоа, овој карактеристичен елемент е суштински во политичкото дејствување. Движењето Самоопределување не беше и не е против долгата власт и лошото владеење, освен што се создаде заморот, туку затоа што веруваше и верува во една цел, што го артикулираше врз цврсти основи на идеологијата, се согласуваме или не со нив. Само потсетувајте се на нашите партии, нашите лидери, политичари, кога биле конзистентни, во нивните политички артикулации со идеологијата? Никогаш.

Затоа, го имавме таа глупост на „Беса“ која се обидуваше да го имплантира конзерватизмот со левичарски политики за благосостојбата. Тотална конфузија во пораките што политичките теории јасно ги објаснуваат дека какви се, но во суштина никогаш не продира тоа кај луѓето. Тие имаа чист терен за постигнување на гол а резултатот се виде. Алијансата вели дека е десничарска, но целата основа ја има сиромашна и е надвор од богатите конјунктури и не може да се артикулира како таква во политичките термини. Приврзаниците на Алијансата, па дури и нејзините клучни фигури (што нема ништо лошо дека се дел од нашата реалност), се соочуваат директно со битката за благосостојба. „Десничарството“ базиран исклучиво на патриотизам е политичка наивност. Да си десничар значи многу повеќе. А како илустрација, екстремната левица сите злосторства ги изврши во име на патриотизмот. Во меѓувреме, ДУИ, да не биде воопшто „наивна“ во намерата да ја задржува власта, пловел лесно од левицата кон центарот и десно, во зависност од политиките диктирани од коалиционите партнери. Тоа им донесе прагматизам и власт, но не врз идеолошките и политичките основи.

Нивниот багаж од минатото се троши, но дали тоа значи дека „Албин ефектот“ ќе ги допре и тие? Одговорот на ова прашање денеска е меѓу желбата на нивните противници и разочарувањето на луѓето, јасно изразено. Кој ќе превагнува во нивна полза ќе зависи од политиката на нивните понуди. И кај нашите партии, политиката е со нијанси. Нема идеолози, нема политички мислители, нема како резултат ниту понуда заснована врз идеологиите. Изборите ќе доаѓаат многу бргу и тука, но ако политичките понуди остануваат конфузни, тогаш како и обично победува интересот.

На социјалните мрежи повторно ќе го имаме тој лик со униформата на ОВК, кој ниту ја разбрал ниту ја сфатил политиката, но знае добро каква е придобивката. И ќе продолжува да биде модел како ќе се гледа политиката, барем уште еден изборен циклус, каде интересот е на прво место.

(Авторот е редовен колумнист на весникот КОХА)