Инфлацијата во САД не запира, највисока во последните 40 години

Инфлацијата во САД минатиот месец го достигна највисокото ниво во последните речиси 40 години. Цените се зголемени за цели седум отсто во однос на истиот месец лани.

Ваквата висока инфлација ги зголемува трошоците на домаќинствата, го еродира растот на платите и создава притисок врз претседателот Џо Бајден и Федералните резерви, бидејќи тоа е најголемата закана за американската економија, пишува Индекс.

Во однос на ноември, цените пораснале за 0,5 отсто. Најмногу поскапеа автомобилите, храната и облеката, а паднаа цените на енергенсите (гориво, струја…). Посебно загрижува фактот што инфлацијата се уште расте на месечно ниво, а цените на енергенсите паѓаат, бидејќи растот на енергенсите беше главен извор на инфлација во претходните месеци.

На годишно ниво, главни извори на инфлација се изворите на енергија (гориво, гас, електрична енергија…) и автомобилите, иако растот на цените на храната од 6,3 отсто не е далеку од општата стапка на инфлација.

Растот на цените на енергијата од 29,3 отсто, меѓу кои најмногу порасна цената на горивото (49,6 отсто), ја креваше инфлацијата низ 2021 година, но растот продолжи и во последниот месец од 2021 година, кога цените на енергијата паѓаа. Ова е опасно затоа што значи дека веќе не се работи за поскапување поради поскапувањето на енергенсите, туку дека инфлацијата се прошири на целата економија.

Значителен дел од инфлацијата сè уште е поттикнат од неусогласеноста меѓу понудата и побарувачката предизвикана од пандемијата. Цените на половните автомобили се зголемија за повеќе од 37 отсто во текот на изминатата година, бидејќи производството на нови автомобили е ограничено поради недостаток на микрочипови. Високите фискални стимулации, експанзивната монетарна политика и ултра ниските каматни стапки помогнаа да се зголеми побарувачката, а прекинот на блокадите и поделбите им овозможија на луѓето да патуваат и трошат.

Сепак, растот на цените од 0,5 отсто во декември лани е понизок од порастот на цените од 0,8 отсто во ноември и знак дека растот на инфлацијата забавува. Зголемувањето на цените би можело дополнително да забави бидејќи неуспесите во синџирот на снабдување се намалуваат, но повеќето економисти се согласуваат дека инфлацијата нема да се врати на нивоата пред пандемијата и целната стапка од 2 отсто годишно во скоро време.

Инфлацијата станува политички проблем

Инфлацијата го избриша ефектот од зголемувањето на платите за повеќето граѓани на САД, што им отежнува на домаќинствата, особено на семејствата со ниски приходи, да купуваат основни потреби. Анкетите покажуваат дека инфлацијата почна да го менува дури и коронавирусот како главен проблем, јасно покажувајќи ја политичката закана која претставува за претседателот Бајден и владејачката Демократска партија.

Во своето сведочење пред Конгресот, шефот на Федералните резерви Џером Пауел ја призна погрешната проценка на ФЕД дека тесните грла во синџирот на снабдување што доведоа до пораст на цените нема да траат многу долго. Но, откако ќе се расплетат синџирите на снабдување, рече тој, цените ќе паднат.

Засега, проблемите со снабдувањето сеуште е присутни, но иако има знаци дека некои индустрии се намалуваат, Пауел призна дека напредокот е ограничен. Тој истакна дека многу товарни бродови се закотвени надвор од пристаништата во Лос Анџелес и Лонг Бич, најголемите во земјата, и чекаат да бидат растоварени.

Инфлацијата стана главно јавно прашање во Соединетите држави и главно политичко прашање. Како што расте инфлацијата, расте отпорот кон програмата на Бајден “Build Back Better”, која се заснова на големи владини инвестиции во инфраструктурата низ САД, како и на бројни социјални програми.

Проблеми со големиот план на Бајден

Финансискиот столб на планот е 2 трилиони долари, но отвора можности за дополнителни програми и трошоци кои би можеле да пораснат до 5 трилиони долари. Тековниот федерален јавен долг на САД е нешто под 30 трилиони долари, така што “Build Back Better” потенцијално претставува зголемување од повеќе од 15 проценти.

Изборите се одржуваат на крајот на годината на кои ќе се изберат сите 435 членови на Претставничкиот дом и 34 од 100 места во Сенатот, а доколку инфлацијата дотогаш не биде ставена под контрола, на демократите ќе им биде тешко да ја задржат контролата врз Домот и сите 48 сегашни места во Сенатот.

Поради можниот дебакл на демократите на изборите и зголемената инфлација, Бајден се обидува што поскоро да го истурка “Build Back Better”. На крајот на минатата година, демократскиот сенатор Џо Манчин јавно одби да гласа за програмата на Бајден, со што ги уништи сите шанси да помине во Сенатот.

Затоа, демократите сакаат Бајден да ги искористи своите претседателски извршни овластувања и самиот да го потпише “Build Back Better”, заобиколувајќи ги Претставничкиот дом и Сенатот. Но и тогаш законот може да се поништи во Врховниот суд.