Како се шири короната во три секојдневни ситуации?

Ризикот од инфекција со коронавирус е најголем во затворен простор, но може да се намали со примена на сите достапни мерки за контрола на инфекцијата.

Ел Паис објави интересен преглед на веројатноста за инфекција во три дневни сценарија засновани врз примена на безбедносни мерки и должината на изложеноста на инфекцијата.

Собир во дневната соба

Пример 1 – Шест лица се собираат во куќа и едно е заразено. Околу 31% од инфекциите со коронавирус пријавени во Шпанија се предизвикани од овој вид собири.

Дури и ако одржуваат безбедно растојание, пет од шест лица ќе се заразат по 4 часа дружење. Јасно е дека луѓето во ова сценарио не носат маска и зборуваат гласно, а во просторијата нема вентилација.

Ако носат маски за лице, четири лица се изложени на ризик од инфекција. Сепак, маските нема да ја спречат инфекцијата доколку се продолжи изложеноста на вирусот.

Ризикот од инфекција е минимизиран кога групата користи маски, го преполовува времето на собирање и при проветррен простор.

Коронавирусот се шири низ воздухот, особено во затворен простор. Иако вирусот не е толку заразен како, на пример, сипаниците, научниците сега зборуваат за значајната улога во пренесувањето преку аеросоли – ситни честички што инфицираното лице ги издишува, а потоа остануваат во воздухот.

Како работи трансферот на аеросоли и како да се запре?

Експертите во моментов се запознати со три начини на кои се пренесува коронавирусот. Тоа се: мали капки што излегуваат при зборување или кашлање (може да завршат во очите, устата или носот на луѓето што стојат во близина), контаминирани површини и аеросоли.

Што се однесува до пренесувањето преку контаминирани површини, Центрите за контрола и превенција на болести на САД (ЦДЦ) велат дека тоа е најмалку можниот начин на инфекција, а Европскиот центар за контрола и превенција на болести (ЕЦДЦ) вели дека не е забележан ниту еден таков случај.

Аеросолите без вентилација на просторот остануваат да лебдат во воздухот и со текот на времето стануваат погусти.

На почетокот на пандемијата се верувало дека големите капки што ги исфрламе кога кашламе или киваме се главните одговорни за пренесување на коронавирусот. Сепак, сега знаеме дека викањето и пеењето во затворени, слабо проветрени простори, исто така, го зголемува ризикот од инфекција. Ова е затоа што гласниот говор ослободува 50 пати повеќе заразни честички отколку кога воопшто не зборуваме.

Концентрацијата на аеросолот, ако просторијата не е проветрена, станува поголема, што за возврат го зголемува ризикот од инфекција. Научниците откриле дека аеросолите можат да заразат луѓе кои поминуваат повеќе од неколку минути во радиус од пет метри од заразено лице. Се разбира, на инфекцијата влијае и должината и природата на самата интеракција.

Здравствените власти на почетокот на епидемијата не се фокусираа на пренесување на коронавирус преку аеросоли, но ситуацијата се променила.

Една статија во престижното списание „Science“ откри дека постојат силни докази дека ваквиот пренос е главниот вид на пренесување во коронавирусот.

Кафуле или ресторан

Коронавирусната инфекција е честа појава на настани во кафулиња или ресторани. Покрај тоа, секое појавување на коронавирус во ноќен клуб инфицира во просек 27 лица. Една таква ситуација се случила во еден клуб во шпанскиот град Кордоба на југот на земјата каде што по една ноќ надвор, дури 73 лица биле тестирани позитивно на коронавирус. Научниците неодамна исто така ја анализирале појавата на коронавирус во еден бар во Виетнам каде 12 лица се заразиле со коронавирус.

Пример 2 – во барот капацитетите се намалуваат за 50% – има 15 гости и 3 келнери. Прозорците се затворени и нема механичка вентилација. Во најлош случај, 14 гости ќе се заразат по 16 часа. Ако маските се користат постојано, ризикот од инфекција паѓа на осум нови случаи. Доколку просториите се вентилираат, а времето поминато во барот е пократко, постои можност само едно лице да биде заразено.

Инфекција на училиште

Училиштата сочинуваат само 6% од инциденцата на коронавирус пријавена од шпанските власти. Динамиката на пренос на аеросоли во училницата се менува целосно во зависност од тоа дали заразеното лице е ученик или наставник. Наставниците зборуваат многу погласно и повеќе од учениците, што го зголемува ризикот од инфекција. Според владините упатства, се препорачува проветрување во училниците или употреба на вентилатори.

Пример 3 – Најопасното сценарио е училница без вентилација, а наставникот како нулта пациент (заразено лице).

Ако два часа се поминати со заразен наставник во училница без придржување кон мерките за контрола на аеросолите, можно е да се заразат до 12 ученици.

Ако сите носат маски, бројот на луѓе кои би можеле да се заразат паѓа на пет. Во реални ситуации, докажано е дека секој ученик може да се зарази без разлика колку биле близу до наставникот затоа што аеросолите се распределуваат по случаен избор во непроветрена просторија.

Ако просторијата е вентилирана за време на предавањето и часовите престанат по еден час, ризикот драстично опаѓа.

Метод на веројатност за пренос во ризични ситуации

Во хипотетички ситуации со висок ризик наведени во овој текст, била користена алатка развиена на Универзитетот во Колорадо од група научници предводена од професорот Хозе Луис Хименез.

Оваа алатка има за цел да ја нагласи важноста на мерките што го инхибираат пренесувањето на вирусот преку аеросоли. Пресметката не е целосна и не ги опфаќа сите безброј варијабли што можат да влијаат на пренесувањето, но тие служат за да илустрираат како ризикот од инфекција може да се намали со промена на условите над кои имаме контрола.

За време на симулациите, субјектите ја одржуваат препорачаната безбедна далечина, отстранувајќи го ризикот од пренесување на капките. Сепак, тие можат да се заразат доколку не се применат сите можни превентивни мерки истовремено: правилна вентилација, скратување на средбите, намалување на бројот на учесници и носење маски за лице. Идеалното сценарио, без оглед на контекстот, би било на отворено. Имено, надвор, честичките на инфекцијата брзо се дисперзираат. Веројатноста за инфекција, логично, се зголемува ако не се одржува растојание. Дури и ако вентилацијата е во игра, не е доволно за растерување на аеросолите ако две лица се премногу блиску.

Пресметките презентирани во три различни сценарија се засноваат на студии за тоа како се случува пренесувањето на аеросолот, со анализирани реални случаи на инфекција.

Внимателно проучување на вистински случаи

Еден таков случај бил проба на хор во американската држава Вашингтон во март. Само 61 од вкупно 120 члена на хорот присуствувале на пробата. Пејачите се обиделе да одржат безбедно растојание и да се придржуваат до хигиенските мерки. Сепак, тие не знаеле дека се наоѓаат во највисок ризик – пееле без маски и без вентилација подолг временски период. Само едно заразено лице го пренело вирусот на 53 лица во рок од 2 и пол часа. Некои од заразените биле оддалечени 14 метри, така што инфекцијата може да се објасни само со пренесување преку аеросоли. Две лица починале.

По внимателно проучување на овој случај, научниците успеале да пресметаат до кој степен ризикот можеше да биде ублажен доколку биле преземени мерки против преносот на аеросоли. На пример, ако се носеле маски, ризикот ќе се преполовел и само 44% од присутните ќе се заразеле. Ако пробата била пократка и се одржувала во проветрена просторија, само двајца членови на хорот ќе биле заразени.

Овие супер-распространети сценарија се чини дека се клучни за развојот и ширењето на пандемијата, што значи дека имањето алатки за да се спречи масовното пренесување на вакви настани е клучно за нејзино контролирање, пишува Ел Паис.