КОНЦЕПТУАЛНИТЕ ДИЛЕМИ НА СТРАТЕГИЈАТА. „Општество за сите“ и статус на Албанците

19

„Нацрт-стратегијата за развој на општеството за сите и интеркултурализмот“ претендира да се претворува во владина стратегија, но Албанците имаат приговори, затоа што сè уште не е јасно дали ќе бидат во мултиетничко општество или во мултиетничка држава. Албанските аналитичари имаат многу резерви според кои оваа стратегија има за цел да го потисне етничкиот и културниот субјективитет на Албанците.

Дестан ЈОНУЗИ

Скопје, 17 октомври – Јавната дебата за „Предлог стратегијата за развој на општество за сите и интеркултурализам“ заврши и сега е во тек работа за да се трансформира во национален акционен план. „Јавната дебата заврши и останува да се донесе и да се претвори во владин акционен план. Но, пред да биде усвоен, ќе бидат земени во предвид забелешките на сите што се вклучени во јавната расправа: граѓаните, невладините организации, институциите, експертите и други. На јавната дебата се вклучија и официјални лица на сите коалициски политички партии, како и на државните институции “, велат од Владата.

 

ТРЕБА ДА ГО УЖИВА И ПОДДРШКАТА НА КОАЛИЦИСКИТЕ ПАРТНЕРИ

Оттаму најавуваат дека координативното тело предводено од Роберт Алаѓозов, советник на премиерот, работи на разгледувањето и вметнувањето на забелешките од јавните дебати во Акциониот план, пред да биде усвоен од Владата.

“Целта на концептот “Едно општество за сите “е еднаквост и создавање на европско општество. Враќањето на довербата на граѓаните во институциите и заедничката борба кон новите предизвици е синоним за овој Концепт. Оваа стратегија вклучува и делови од предизборната програма на СДСМ, а сега е пред усвојување и како национален план на владата“, изјави за весникот КОХА, Ѓулимсере Касапи, претседател на Комисијата „Едно општество за сите“ при СДСМ. Таа додава дека концептот „Едно општество за сите“ е иницијатива на премиерот Зоран Заев, додека истиот да се претвори во акционен план, народите треба да уживаат и поддршката на коалициските партнери, вклучително и ДУИ на Али Ахмети.

Во меѓувреме, од ДУИ на Али Ахмети велат дека кога планот ќе го усвојува владата, сите институции треба да го спроведат.

“Во принцип ние го поддржавме, сите забелешки на експертите, граѓаните и граѓанскиот сектор ќе бидат земени предвид. Кога ќе се конкретизираат нештата ќе го дадеме и конечната проценка. Сепак, ДУИ никогаш и не правел и нема да направи компромис за прашањата што се однесуваат до интересите на Албанците. Меѓутоа цениме дека овој план може да и помогне на земјата на евро-атлантскиот пат што е цел на сите граѓани “, велат од ДУИ.

„ЕДНО ОПШТЕСТВО ЗА СИТЕ“, ПОЛИТИЧКА МАНИПУЛАЦИЈА

Албанските опозициски партии оценуваат дека СДСМ преку концептот „Едно општество за сите“се обидува да добие политичка предност уште еднаш во претстојната изборна кампања.

„СДСМ се чини дека го чувствува мирисот на предвремените избори, па се обидува повторно да го актуелизира повторно терминот „општество за сите“. Но, досегашното владеење предводена од СДСМ, тоа не го докажува, иако напредовала во таа насока но недоволно. Националната стратегија ќе беше да покажуваат подготвеност да Северна Македонија го претстават како мултиетничка држава, а не држава со мултиетничко општество. Неправедно е да се промовира општество за сите, а во исто време да имаме во Уставот дека албанскиот јазик на албанската етничка припадност што го сочинува 1/3 од населението да го нарекува јазик од 20%“, изјави за КОХА Флакрон Беџети, портпарол на Алијансата за Албанците (АА). Според AА, општеството за сите значи издвојување средства на пропорционален начин за образование, култура, здравство, инфраструктура и др.

„Општество за сите значи, законот да работи за сите подеднакво, без да монтирани политички процеси. Општеството за сите ќе функционира кога ќе бидат незаштитени од корумпирани и инкриминирани политичари кои честопати се недопирливи од законот“, подвлече Беџети.

Од друга страна, движењето БЕСА на Билал Касами оценува дека темелите на концептот „Едно општество за сите“ како што претендира во теорија СДСМ да се гради од училиштата, ќе започне раздорот од децата од етничка основа. “Тоа е потценување за албанските ученици, дека не заслужуваат да бидат во околина со Македонците. Гестот на СДСМ, кој бара учениците Албанци да не одат на училиште со Македонците, во никој случај по низок во однос на гестовите на власта на ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ кои Албанците ги нарекоа „шумски луѓе“ во енциклопедијата . Истата работа продолжува и сега, со СДСМ, но како и секогаш во коалиција со ДУИ и нејзините партнери. Движењето БЕСА нема да молчи за учениците од училиштето Идризово и ќе ги поддржува со се што им треба. На неискреноста има падна маските“, велат од Движењето БЕСА.

АЛБАНИЦИТЕ ИМААТ НИВНА НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА

Инаку, познавачите на политичките прашања оценуваат дека Албанците имаат свој национален концепт и е поинаков од овој. „Албанците ја имаат својата национална стратегија. Оваа стратегија е Програмата на призренска лига, која ја замрзнаа сите влади на Албанија, но и владите на Косово. Кога Заев зборува за национална Стратегија тој мисли да ги стави сите граѓани кои живеат во Северна Македонија да ги стави во еден поим – северно Македонци. Под поимот Национална стратегија тој мисли да ги спојува сите во едно, како што е со жителите на Америка, каде сите се чувствуваат американци. Заев заборавил дека ова држава има два народа. Секоја стратегија против ова реалност нема долг живот “, изјави за КОХА Шпетим Положани, претседател на Здружението на поранешни политички затвореници.

За аналитичарот, Нијази Мухамеди, концептот „Едно општество за сите“ е стратегија на подредени софизми. „Тоа е стратегија преку подредени софизми, една„ држава на едниот “што го прави едно „општество за сите“ – еден јазик на себе за сите други, една култура за и себе за сите други, една историја за себе и за сите други и еден грабеж за себе над сите други“, вели Нијази Мухамеди, аналитичар. Инаку, овој концепт има за цел да го промовира интеграцијата на мултиетничкото општество и да го спречува монопол на еден етникум над другите. (koha.mk)