Светски експерти: Се очекува раст на цените на пченицата од 33 отсто, на маслото од 40

Како резултат на руската инвазија на Украина, се очекува просечните цени на житото да се зголемат за една третина, а цената на сончогледовото масло за 40 отсто, според експертите од Економист интелиџенс унит (EIU), дел од лондонската групација Економист. Тие очекуваат земјоделските цени да останат високи во поголемиот дел од годината, бидејќи се проценува дека војната во Украина ќе трае најмалку неколку месеци.

Потсетуваме, лани цените на житариците скокнаа за една третина, а на сончогледот за 60 отсто.

Украина и Русија заедно сочинуваат 30 отсто од светската трговија со пченица, 17 отсто со пченка и 50 отсто со сончогледово масло.

Пред инвазијата, Украина обезбедуваше четвртина од увозот на жито и растително масло во ЕУ и околу половина од увозот на пченка.

Приближно две третини од извозот на жито во Украина и три четвртини од извозот на сончогледово масло оди преку пристаништата на Црното Море, од кои многу сега се затворени.

Покрај тоа, на 1 март, трите најголеми контејнерски линии во светот – швајцарската Медитеранска бродска компанија, данската Maersk и француската CMA CGM – привремено ја прекинаа испораката на товар до и од Русија како одговор на санкциите на САД и ЕУ.

Фјучерсите на пченицата достигнаа највисоко ниво во последните 14 години на 1 март, бидејќи стравувањата од долготрајна војна во Украина предизвикаа купување паника.

Поскапеа и фјучерсите на пченката, како и цените на сојата и растителното масло. Цените на палминото масло, исто така, достигнаа рекордно ниво, бидејќи трговците брзаат да обезбедат алтернативни залихи во отсуство на пратки од сончогледово масло.

Конфликтот значително ќе влијае на и онака ниските глобални залихи на житни култури, но и на претстојната сеидба на земјоделските култури во Украина, што ќе влијае на понудата во наредната година. Трговците ќе бараат алтернативни залихи од големите производители како САД, Индија и Аргентина, но ќе биде потребно време за да се зголеми производството.

Најголеми увозници на руска и украинска пченица се Египет и Турција. Пченицата од двете земји покрива 74 отсто од турскиот увоз вреден 1,6 милијарди долари. Во сезоната 2021-22. Турција беше најголемиот купувач на руска пченица, откупувајќи 4,5 милиони метрички тони, а Египет 3,2 милиони.

Во 2019 година, Русија и Украина заедно извезоа 25,4 отсто од светската пченица, според Опсерваторијата за економска сложеност.

Најголемите извозници

Русија стана најголемиот извозник на пченица во последната деценија. Во 2001 година нејзиниот извоз беше само еден процент од светскиот пазар, кој се искачи на рекордни 26,4 отсто во 2018 година.

Денес Русија покрива 18 отсто од светскиот пазар, САД 16 отсто, Канада 14 отсто, Франција десет отсто и Украина седум отсто. Украина се смета за житница на Европа, бидејќи 71% од земјиштето е земјоделско. Покрај тоа, Украина е дом на една четвртина од светската „црна земја“ или чернозем, која е многу плодна.